Sağlıklı bir yaşam için kaliteli uyku yaşamımızın vazgeçilmez bir bölümüdür. Yoğun bir koşturmanın ardından kaybedilen enerjinin yenilenmesi ve fiziksel sağlığımızın devamı için düzenli uyku şarttır.
Peki uyku bozuklukları hastalığa sebep olur mu? Düzensiz uyku veya uyuyamama hipertansiyon, kalp hastalıkları, nörolojik bozukluklar için çok büyük risktir.
Uyku bozukluklarına neden olan hastalıkların başında solunum yollarıyla ilişkili bozukluklar gelmektedir.
Uyku apnesi:
Uykuda nefesin durması anlamına gelen uyku apnesinin en sık belirtisi, uyku halinde şiddetli horlama, uyku esnasında nefessiz kalma şeklinde kendini gösterir. Kişi ölüm korkusu ile aniden uyanır ve uzunca derin bir soluk alır, gece bölünen uykusu sebebiyle gündüzleri hep yorgundur, dikkat bozukluğu vardır ve şiddetli baş ağrısı çeker. Buna sebep olan en büyük neden aşırı kilodur. Aşırı kilo solunum kaslarının kontrolünü bozar, hava yolunda kapanmaya neden olur ve bu da kişinin kanında kısa süreliğine oksijen seviyesinin düşmesine neden olur. Obeziteden başka sigara ve alkol kullanımı, büyük bademcikler, ağız içi diş problemleri, ağız içi yaralar ve burun yoluyla düzgün soluk alamamakta diğer nedenler arasındadır. Aşırı kilolu hastaların kilo vermesi uyku apnesini büyük ölçüde ortadan kaldıracaktır.
İnsomnia (Uyuyamama):
Uykuya dalmada sorun yaşama, uyuyamama, erken uyanma ve uykunun sık sık bölünmesi günümüzde çoğumuzun yaşadığı sorunlar arasındadır. Yaş alma, psikolojik etkenler, gündüz yaşanan stres, gündüz saatlerinde aşırı kafein tüketilmesi, uyumaya yakın çay, kahve ve nikotin tüketimi insomnianın en büyük nedenleri arasındadır. Ayrıca alkol tüketimi sanki uykuya dalmada iyi gelir hissi verse de alkolün etkisi vücuttan gittiğinde uyku içeriği bozulur ve kişi erken uyanır.
Huzursuz bacak sendromu:
Vücudun hareketsiz olduğu zamanlarda bacakları sürekli hareket ettirme isteğidir. Kansızlık durumunda, bazı kas hastalıklarında, bacak sinirleri ile ilgili bozukluklarda daha çok ortaya çıkar. Sadece bacaklarda değil, kol kaslarında da atmalar vardır. Bazen öyle ki kişi bacaklarını nasıl, nereye koyabileceğini bilemez.
Gündüz aşırı uyuma isteği:
Narkolepsi adı verilen gündüz dayanılmaz kısa süreli uyku atakları ve uyuklama halidir. Kişi uyanık kalması gereken gün içerisinde uygunsuz saatlerde ve ortamlarda sürekli uyumak ister.
Bunların dışında, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, özellikle tiroid bezinin yavaş çalışması sonucu ortaya çıkan hipotiroidi de uyku sorunlarına neden olur.
SAĞLIKLI UYKU İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
-Mümkünse her gün aynı saatte uyumaya ve uyanmaya çalışılmalıdır.
-Yatağa girdikten sonra dikkat dağınıklığına yol açan ve uykuya dalmayı engelleyen televizyon ve özellikle cep telefonunu mutlaka yanımızdan uzaklaştırmalıyız.
-Yatma saatinde kitap okumak uykuya dalmayı kolaylaştıracaktır.
-Hareketsiz bir yaşam uykusuzluğun önemli bir nedenidir. Dünya Sağlık Örgütünün de önerdiği gibi haftada en az üç gün orta şiddette yaklaşık 3 km. yürüyüş yapmak uykuya dalmanızı kolaylaştıracaktır.
-Susuz kalmayın.
-Odanızın havalandırılmış olması ve uyku saatlerinde sessiz-karanlık olması önemlidir.
-Uyumaya yakın kafein ve nikotin tüketiminden kaçının.
-Akşamları hafif yemekleri tercih edin.
-Uyumak istiyor ama 20-25 dakikadan daha uzun süre hala uykuya dalamıyorsanız, kendinizi zorlamayın yatağınızdan kalkın başka bir odaya geçin, sessiz bir aktiviteye başlayın.
HANGİ DURUMDA DOKTORA BAŞVURMALIYIZ?
-Her sabah yorgun uyanıyorsanız,
-Gündüzleri sürekli uyuklama ihtiyacı duyuyorsanız,
-Özellikle yemek sonrası uykunuz geliyor ve ailenizde diyabet hastası varsa,
-Diyete rağmen kilo alıyorsanız,
-Geceleri nefessiz kalıyorsanız,
-Şiddetli horlamanız varsa,
-Kendinizi depressif hissediyorsanız mutlaka bir hekime görünün.
