Tarihimizin En Büyük Deprem Felaketini Yaşıyoruz
Alanın uzmanlarınca da teyit edilmiş olan son yılların en büyük doğa olaylarından biri olan ve Ülkemizde peş peşe meydana gelen iki büyük depremle topyekûn mücadele devam ediyor. Şu sıralarda 50. Saatine giren Kahramanmaraş merkez üstlü deprem faciasında 10 şehrimizde kamu görevlilerinin, STK’ların ve gönüllülerin insanüstü gayret ve çabaları devam ediyor.
Gölcük Depremi ve 1999’dan Günümüze Geçen Zamanda Çıkarılamayan Dersler
17 Ağustos 1999 tarihinde Gölcük merkezli 7.4 şiddetindeki depremin yaraları hala toplumsal hafımızdaki yerini ve acısın korumaktadır. Her yıldönümünde resmi kurum kuruluşlar, sanat, siyaset ve vatandaşlarımızca özellikle ”Unutmadık” ifadeleri ile anılmış olmasına rağmen 6 Şubat 2023 tarihinde gördük ki aslında unutulmuşuz. Evet o zaman tarifsiz acılarla yaşadığımız ve halen toplum olarak derin yaralarını taşıdığımız Düzce Depremini maalesef unutmuş gibiyiz. Bugün Kahramanmaraş, Hatay, Malatya, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adıyaman, Osmaniye ve Diyarbakır’da yaşadığımız aksaklıklar silsilesi aslında 1999’daki depremdeki aksaklıkların aynısı. Sadece acılarımızı unutmuyoruz anlaşılan ve bu acıların yaşanmasına sebep olan ihmallerin sonraki yıllarda meydana gelebilecek depremlerde benzer acılara neden olmaması adına gerekli adımların atılması unutulmuş.
İhmaller Sistemsel mi? Yoksa İnsani mi?
Depremle mücadele yol haritasında birçok yasal düzenleme yapılmış olmasına rağmen bu yasal düzenlemelerin denetimi noktasında maalesef Ülke olarak yetersiz kaldık. Malatya’da yıkılan bir binanın daha 1 yıl öncesinde yapılmış olduğu ve halen satıştaki ilan açıklamasında deprem yönetmeliğine uygun ibaresinin duruyor olması yaşanılanların insani ihmaller zincirinin bir parçası olduğunu bizlere göstermiştir. Zamanında ve yerinde yapılmamış olan görevlerin sorumlularının adli merciiler önüne çıkartılacağından yana endişemiz yoktur.
Depremle Mücadeledeki Koordinasyon Karmaşası
Geçmişten gelen ihmallerin ve kusurların varlığını bir kenara bırakmak lazım ki gün bunları konuşma zamanı değil halen göçük altında vatandaşlarımızın bulunduğu halen göçük altından çıkmış veya deprem evleri yıkılmış insanlarımızın acil çözüm bekleyen sorunları mevcut. Evet Ülke olarak seferberlik halinde bölgeye yardım tırları, uzman personeller ve ekipmanlar gönderilmeye devam ediyor. Peki Ülkenin dört bir yanından ve yurtdışından gelen yardımların ve uzman personellerin tam kapasite ile ve ihtiyaç alanlarında kullanılabildiğini söyleyebilir miyiz? Evet acımız halen sıcak ve belki daha sonra konuşulması gerekmeler bu konular ancak halen bölgede korkunç ihmaller yaşanmakta. 10 şehrimizde binlerce yıkılmış bina ve o binaların enkazında kurtarılmayı bekleyen insanlarımız var ve zaman gittikçe azalıyor. Sahada görülen şu ki ciddi bir koordinasyonsuzluk yaşanılmaktadır.
Malatya’da Yaşanılan Ciddi Sorunlar
Sahadan ve bir şekilde bizlere ulaşan okuyucularımızdan edindiğimiz bilgiler ışığında, Havalimanına gelen uzman kurtarma ekiplerini karşılayacak ve öncelikli bölgelere sevk edecek hiçbir yetkilinin bulunmadığı ve uzmanların saatlerce beklemek zorunda kaldığı bilgisi elimize ulaşmıştır. Malatya depremi üzerinden 50 saat geçmiş olmasına rağmen halen müdahale edilmemiş ve altında onlarca insanın bulunduğu bilgisi bulunan enkazlar bulunduğu bildirilmektedir. Enkaz altındaki insanlarımızın yaşam savaşı devam ederken depremden kurtulmayı başarmış insanlarımızın evlerinin yıkılmış veya yıkılma ihtimali ile boşaltılmış olması nedeniyle ciddi bir barınma sorunu bulunmaktadır. Malatya’da resmi ve özel kurumlara bir şekilde yerleştirilmiş insanların ciddi gıda, su ve ısınma problemleri söz konusu olduğunu bölgeden bizlere ulaşmaktadır. Kurumlarda bulunan vatandaşlarımıza getirilen yemeklerin yetersiz kalması neticesinde geriye kalanların öğünlerini sadece ekmekle geçirdikleri ifade edilmektedir. Genel itibariyle halkın büyük bölümünün şehir şebekesi kullandığı içme suyunda ise resmi makamlarca yapılan şehir şebekesi suyunun ikinci bir açıklamaya kadar kullanılmaması uyarış nedeniyle su ihtiyacı bulunan vatandaşların suya ulaşmakta ciddi zorluklar yaşadığı aktarılıyor. Kim tarafından koordine edildiği dahi belirsiz olan barınma yerlerine gitmek istemeyip araçlarında kalmayı tercih eden vatandaşların ise akaryakıt temini konusunda ciddi sorunları bulunmaktadır.
Malatya’da Kalmakta Ayrılmakta Çok Zor
Evet depremde öncelik enkaz altında olan vatandaşlarımızın olmalı ancak iş yükü dağılımı ve koordinasyon ile hem enkaz altı hem de kurtulmuş vatandaşlarımızın yeteri desteği almaları sağlanmalıdır. Devlet tüm imkânlarıyla ve personeli ile mücadele veriyor şüphesiz bu durumu inkâr edecek kimse bulunmayacaktır. Ancak deprem sonrasında görüldü ki 1999 yılından günümüze ne yapıların depreme dayanıklılığı ile ilgili gerekli adımlar atılmış ne de deprem sonrası mücadelenin nasıl yapılacağına dair bir eylem planı hazırlanmış. Hava şartlarının kış mevsiminin tüm ağır koşullarını taşıdığı gerçeği de dikkate alındığında zaten yaşanılabilecek en büyük felaketi yaşamış insanlarımızın ciddi ihmaller ve iletişimsizliklerden ötürü ikinci bir kez mağdur edildiği bizlere aktırılmaktadır. Bilgi kirliliğinin hat safhalara ulaştığı depremle mücadele sürecinde depremzedeler maalesef kimi dinleyip kime uyacaklarını şaşırmış durumdalar Malatya’da. Bölgeden ayrılmak isteyen vatandaşlarımıza tahliye konusunda özel işletmelerin sunduğu seçeneklerden başka resmi bir seçenek sunulmamış olması havalimanı ve terminallerde ciddi bir izdihama neden olmaktadır. Belki de deprem bölgesine yapılabilecek en yerinde müdahale olabilecek olan insanların bölgelerden tahliyesi mücadele planında yer almamaktadır. Kendi imkanlarıyla bölgeden ayrılmak isteyen vatandaşlarımız yakıt sorunları ve ulaşım aracı sorunları yaşamaktalar. Deprem sonrası Malatya’da kalmakta gitmekte depremzedeler için bir işkenceye dönüşmüş durumda.
Dezenformasyonun Nedeni Resmi Kaynakların Yetersiz Kalmaları.
İlgili devlet kurumları her ne kadar resmi kanallardan yapılan açıklamalara uyulması yönünde açıklama yapsalar da sahada vatandaşın cevap bekleyen sorularına karşılık yapılmayan veya yapıldığı halde vatandaşlara ulaşıp ulaşmadığı teyit edilmeyen resmi bilgilerin boşluğu art niyetli veya bilinçsiz art niyetsiz yapılan bilgilendirilmelerle kapatılınca ciddi sorunlara neden olunmaktadır. Bölgeden bizlere ulaşan sorunlara çözüm aramak adına ekibimizle yaptığımız araştırmalarda aslında verilen hizmetlerin bulunduğu ancak hizmetin verildiği yer ve veren irtibat kişilerinin kimler olduğuna dair depremzedelere ulaştırılmış bir bilginin bulunmadığı görülmektedir. Her STK’nın her bölgeye yardım getirenlerin kendilerince oluşturdukları whatsapp grupları faal olarak çalışırken bu grupların koordinasyonu resmi kurumlarca sağlanmaması birçok whatsapp grubu ve birçok irtibat kişi oluşmasına neden olmaktadır. Koordinasyonla görevlendirilmiş görevlilerin şehre her gelen insani yardım ve ekipmanı kayda almaları ve ihtiyaçları doğru yönlendirmeleri bu ciddi sorunun basit bir çözümüdür.
Malatya ve Diğer Tüm Deprem Mağduru İllerimiz Aynı Durumda
Malatya’dan edindiğimiz bilgiler ışığında diğer illerimizden de benzer sorunların varlığı görülmektedir. Belki de tüm depremzedeleri ve enkaz altındaki vatandaşlarımızı yeteri kadar koruyabilecek ve kurtaracak insan ve gıda kaynağımız bulunmaktadır ancak bu kaynakların doğru yönetilememesi depremzedelerimizi her geçen saat daha da mağdur etmektedir. Yetkililerin enkazda çalışanlar ve enkaz mücadelesinde gerekli ihtiyaçlar ile sokakta yaşam savaşı veren vatandaşlarımızı ayrı ayrı koordine etmesi ve Ülkenin dört bir yanından gelen uzmanları, ekipmanları ve yardımları amacına ve ihtiyaçlara göre dağılımını sağlaması gerektiği aksi takdirde iyice zorlaşan hava şartlarında depremzedelerimizin telafisi zor sorunlar yaşayacakları açıkça bellidir.
Bir an önce sorunlar yerinde tespit edilmeli ve koordinasyon sağlanmalıdır.
